Chứng khoán phái sinh là một khái niệm hay gặp trên các sàn giao dịch chứng khoán. Đây được xem là một công cụ tài chính thừa hưởng giá trị của nó như tài sản, chỉ số, hay lãi suất… và bản thân nó không có giá trị nội tại. Muốn tham đầu tư vào chứng khoán phái sinh bạn sẽ bắt buộc phải hiểu đúng về nó.
Và nếu như bạn là người mới chơi chứng khoán thì những thông tin mà HoTroVay.Vn chia sẻ trong bài viết sau chắc chắn sẽ bổ ích cho bạn, hãy nắm bắt ngay nhé!
1. Tìm hiểu chứng khoán phái sinh
1.1. Chứng khoán phái sinh là gì
Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở nào đó mà bạn hoặc người khác đóng vai trò sở hữu. Dạng chứng khoán này sẽ quy định quyền lợi, nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán, chuyển nhượng tài sản cơ sở ở mức giá theo thỏa thuận.
Tài khoản cơ sở của chứng khoán phái sinh có nhiều dạng khác nhau. Đó có thể là hàng hóa nông lâm sàn, kim loại kháng sản quý, giá trị bất động sản hay công cụ tài chính hỗ trợ như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất… Và những người mới chơi chứng khoán cần hiểu rõ về chứng khoán phái sinh để đầu tư có hiệu quả nhất.
1.2. Chứng khoán phái sinh bao gồm?
Hiện nay, chúng ta dễ bắt gặp các loại hình chứng khoán phái sinh sau:
- Hợp đồng kỳ hạn: Đây là thỏa thuận giữ hai bên tham gia mua bán, trao đổi tài sản ở một thời điểm nhất định trong tương lại với mức giá xác định ở hiện tại.
- Hợp đồng tương lai: Đây là hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán trong cùng một thời điểm và được tất toán trước khi đáo hạn.
- Hợp đồng quyền chọn: Hợp đồng cho phép người nắm giữ hợp đồng có quyền chọn mua và quyền chọn bán tại thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá trị đã được xác định trước đó.
- Hợp đồng hoán đổi: Là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính với thời gian và phương thức quy định rõ ràng.
1.3. Giao dịch chứng khoán phái sinh tại thị trường VN
Trong đó, hợp đồng tương lai của chứng khoán phái sinh dựa theo chỉ số VN30 index và HNX30 sẽ được niêm yết công khai trên sàn giao dịch chứng khoán. Và nó cũng là sản phẩm được phát triển và triển khi nhiều nhất hiện nay trên các giao dịch chứng khoán trong nước.
Để tham gia giao dịch chứng khoán phai sinh thì các nhà đầu tư cần liên hệ các công ty chứng khoán để mở tài khoản và là thành viên giao dịch. Và nhà đầu tư cần bơm tiền vào, khi đó thì cơ chế ký quỹ trên công ty chứng khoán phái sinh là 80% bằng tiền mặt và 20% bằng cổ phiếu trước mắt.
1.4. Có nên đầu tư chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh mang lại nhiều cơ hội “hốt bạc” cho nhiều người sớm và nhanh bắt được cơ hội, với đặc tính khớp lệnh liên tục và là đòn bẩy kết hợp khả năng giao dịch tốt 2 chiều, thì có thể khẳng định rằng thị trường chứng khoán phái sinh đang là 1 xu hướng đầu tư mang lại luận tốt trong bố cảnh chứng khoán cơ sở không có tín hiệu hồi phục.
Sự phòng hộ rủi ro cao
Là một công cụ phòng hộ rủi ro(Hedging), với các nhà đầu tư kinh nghiệm thì đây là công cụ tài chính rất hữu ích cho nhu cầu giao dịch thực sự tài sản cơ sở, và phòng hộ rủi ro khi có bất kỳ dấu hiệu biến động giá nào xảy ra.
Đòn bẩy
Nhà đầu có thể sở hữu trọn vẹn hợp đồng nếu chỉ ký quỹ 1 phần nhỏ của giá trị hợp đồng, với tỷ lệ thấp nhất 10%. Với việc kí quỹ, các nhà đầu tư có thể kiếm lợi nhuận một cách nhanh chóng
Khớp lệnh liên tục
Nếu sơ sánh với chứng khoán cơ sở thì thời gian khớp lệnh và cổ phiếu về tài khoản thì rất lâu mới có thể bán được. Với chứng khoán phái sinh thì nhà đầu tư hoàn toàn khắc phục được nhược điểm này, chỉ cần khớp lệnh, mua bán liên tục không chờ đợi gì cả.
Lúc thị trường giảm điểm thì “cứu cánh”
Khi thực hiện được giao dịch các hợp đồng tương lai, điều này giúp các nhà đầu tư mang về 1 khoản lợi nhuận bất chấp thị trường giảm xuống.
2. Các loại thị trường giao dịch chứng khoán phái sinh
Các chứng khoán phái sinh sẽ là công cụ cần thiết để xác định giá của cả hiện tại và tương lai bởi khi hạn hợp đồng phái sinh, giá của các phái sinh hội tụ với giá của tài sản cơ sở. Và khi chơi chứng khoán phát sinh chúng ta sẽ có hai sự lựa chọn loại thị trường giao dịch chứng khoán sau:
2.1. Thị trường giao dịch chứng khoán phái sinh tập trung
Ở thị trường tập trung, chứng khoán phái sinh được giao dịch tại các sở giao dịch chứng khoán. Tại đây, thông tin về sản phẩm và giao dịch được công bố rộng rãi, cập nhật thường xuyên để nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận nhất. Nguyên tắc tiến hành các giao dịch chứng khoán phái sinh là nhất định và được thanh toán, bù trừ tập trung qua trung tâm thanh toán bù trừ.
2.2. Thị trường giao dịch chứng khoán phái sinh phi tập trung (OTC)
Thị trường chứng khoán phái sinh phi tập trung là nơi người mua và người bán có thể trực tiếp trao đổi và mua bán với nhau hoặc có người làm trung gian. Các giao dịch sẽ không có địa chỉ cụ thể mà tiến hành qua các phương tiện liên lạc. Các thoải thuận mua bán sẽ được đảm phán trước đó giữa các bên liên quan.
Bạn có thể tiến hành thế chấp tài sản trên thị trường giao dịch phi tập trung nhằm giảm thiểu rủi ro đối tác. Và đây được xem là một hướng đi mới cho các sản phẩm tài chính mới hay các phát minh hay về tài chính có thêm có hội để phát huy, đến gần hơn với con người.
3. Hướng dẫn cách đăng ký chơi chứng khoán phái sinh
3.1. Hướng dẫn đăng ký chứng khoán phái sinh
- Để có trên tay những hợp đồng chứng khoán phái sinh bạn sẽ cần đăng ký chơi sản phẩm này. Bạn có thể đăng ký mở tài khoản chứng khoán phát sinh chỉ trong khoảng 5 phút đồng hồ với những hồ sơ cơ bản sau:
- Hợp đồng mở tài khoản chứng khoán phái sinh cần 1 bản và bạn có thể tải từ trên mạng xuống hoặc xin tại các công ty có đầu tư chứng khoán phái sinh.
- Đơn đề nghị xác nhận chữ ký của người đầu tư chính khoán cũng tải từ trên mạng xuống.
- Chứng minh nhân dân hoặc thẻ căn cước sao y công chứng có giá trị cần 1 bản.
Toàn bộ các giấy tờ trên bạn phải hoàn tất các thông tin được yêu cầu trên đó và như thế bạn đã hoàn tất thủ tục tham gia chứng khoán phái sinh của mình. Sẽ có một số những yêu cầu cụ thể dành cho người đầu tư chứng khoán phái sinh bao gồm:
- Sử dụng bút bi mực xanh để ghi thông tin cá nhân trên đăng ký tham gia chơi chứng khoán phái sinh.
- Các chữ ký trong giấy tờ liên quan phải khớp nhau và hãy lưu lại mẫu chữ ký của mình để sử dụng sau này.
- Các giấy tờ bản sao bắt buộc phải là bản công chứng có giá trị sử dụng, theo đó thời gian công chứng không quá 6 tháng kể từ ngày đóng dấu công chứng tại xã, phường.
- Bạn có thể yêu cầu dùng đến ảnh cá nhân nên cần chuẩn bị ảnh trước và nên nhớ thủ tục mở đăng ký chơi chứng khoán phái sinh là hoàn toàn miễn phí nhé!
3.2. Nộp ký quỹ chứng khoán phát sinh
Sau khi hoàn tất thủ tục đăng ký mở chứng khoán phát sinh bạn sẽ cần nộp ký quỹ trước khi tham gia giao dịch Hợp đồng tương lai. Bạn có thể nộp tiền trực tiếp vào tài khoản hoặc chuyển tiền từ chứng khoán cơ sở sang chứng khoán phát sinh qua các giao dịch trực tuyến, phần mềm sẽ tự động lưu thông tin của bạn.
3.3. Giao dịch trong ngày
Đó là việc nhà đầu tư theo dõi biến động chỉ số thị trường bằng chart realtime trên V-Pro và đặt lệnh. Chi tiết lệnh đặt của nhà đầu tư sẽ được gửi nhanh nhất tới Sở và sẽ được Sở trả kết quả về khi khớp lệnh. Sau khi khớp lệnh, nhà đầu tư đã nắm giữ vị thế ở Hợp đồng tương lai.
3.4. Thanh toán vào cuối ngày giao dịch
Việc hạch toán lỗ lãi sẽ được diễn ra vào 16 giờ chiều mỗi ngày. Nếu tài khoản phái sinh lỗ ròng bạn sẽ cần bổ sung quỹ trước 9 giờ sáng hôm sau để tiếp tục chơi chứng khoán phái sinh. Trong trường hợp bạn có lãi từ chứng khoán này thì bạn cũng sẽ nhận được đầy đủ tiền lãi vào trước 9 giờ sáng ngày hôm sau.
3.5. Theo dõi các chỉ sống chứng khoán phái sinh khác
Nhà đầu tư chứng khoán phái sinh cần thường xuyên theo dõi Tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ và Tỷ lệ tài khoản phái sinh để luôn đảm bảo tài khoản chứng khoán của mình an toàn. Đây cũng là cách làm hay nhất để tránh những rủi ro không cần thiết khi tham gia đầu tư vào loại hình chứng khoán mới mẻ này.
Có thể thấy rằng cùng với tính thanh khoản chứng khoán, chứng khoán phái sinh đang mở ra kênh đầu tư mới cho những người muốn chơi chứng khoán và làm giàu với chứng khoán. Tuy nhiên, nó cũng đòi hỏi người chơi phải có tính cẩn trọng và tỷ mỷ cao độ để tránh những rủi ro về việc gặp lỗi ròng trong khi chơi chứng khoán.
4. Kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh
4.1. Dùng công cụ và kỷ luật để quản lý cảm xúc cá nhân
Fibonacci retracement
Fibonacci Retracement là một công cụ phân tích kỹ thuật đưa ra các ngưỡng hỗ trợ và kháng cự được tích hợp sẵn trên TradingView. Các tỷ lệ sẽ xuất hiện là 0%, 23,6%, 38,2%, 50%, 61,8%, 76,4%, 100% và bạn sẽ đưa ra quyết định mua vào hoặc bán ra.
Khi thị trường tăng tức là: đỉnh sau cao hơn đỉnh trước, đáy sau cao hơn đáy trước, số dư mua lớn hơn số dư bán và mức giá ở ngưỡng 50% thì nhà đầu tư tự tin long để bán được ngưỡng 61.8% hoặc 76.4%, hay 100% và ngược lại.
4.2. Lệnh dừng stop loss
Là lệnh được thực hiện khi bán phía dưới giá trị thị trường khi bạn mua, hoặc mua trên giá thị trường khi bạn đang bán ra. Lệnh dừng lỗ sẽ giúp bạn tránh được những tổn thương nặng nề.
Lời khuyên dành cho bạn khi bạn long/mua ở ngưỡng là 61.8% thì nên đặt lệnh short ở ngưỡng 50%. Tiếp nếu bạn đã short/bán ngưỡng là 38.2% thì nên đặt lệnh long tại điều kiện là 50% để dừng lỗ. Ở ngưỡng 50% ai cũng nhận ra đây là ngưỡng người mua/bán đều phân vân nên tốt nhất bạn nên chọn điểm dừng lỗ an toàn và khôn ngoan.
4.3. Quy tắc 3%-6%
Quy tắc được dựa trên 3 cơ sở sau:
- Ngưỡng hỗ trợ/kháng cự fiboncci tiếp theo so với ngưỡng bạn đặt
- Số tiền lỗ không được vượt quá 2% tổng số tiền bạn đầu tư cho mỗi vị thế
- Số tiền chấp nhận có thể mất mà không ảnh hưởng nhiều đến tâm lý của bạn.
Theo công thức: (Số tiền chấp lỗ)/(số lượng hợp đồng) = mức giá dừng lỗ hợp lý. Thì:
- 2% số tiền tối đa được phép mất trong mỗi lần giao dịch.
- 6% số tiền tối đa được phép mất trong mỗi ngày giao dịch.
Và bạn có 3 lần vào lệnh liên tiếp lỗ thì NGỪNG lệnh để check lại toàn bộ hệ thống và tâm lý của mình. Kinh nghiệm giúp bạn không thua lỗ nặng đó là: Bạn có thể thay đổi điểm chốt lãi, nhưng đừng bao giờ nên thay đổi điểm dừng lỗ.
ĐỂ THÀNH CÔNG BỀN VỮNG TRÊN MỌI GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN PHÁI SINH CẦN PHẢI LÀM GÌ TIẾP THEO?
Lời khuyên chân thành cho mọi nhà đầu tư trước khi tham gia là phải hiểu mục đích tham gia giao dịch là gì? Đề phòng rủi ro hay để đầu cơ sinh lợi? Các nhà đầu tư cá nhân khi giao dịch chứng khoán phái đều ở góc nhìn là đầu cơ(trading). Vậy kinh nghiệm tiếp theo chúng tôi khuyên bạn nên tìm hiểu về cách phân tích kỹ thuật và ngay dưới đây là những ứng dụng bạn cần phải nắm.
5. 3 phần mềm xem biểu đồ chứng khoán phái sinh
Để hiểu được các chỉ báo kỹ thuật giúp cho mua bán trở nên nhanh chính xác và dễ dàng thu lợi, và bạn cần hiểu nắm rõ xây dựng cho mình 1 hệ thống chỉ báo riêng trước khi khi nghĩ đến làm giàu với chứng khoán phái sinh này.
5.1. Amibroker
Đã là người chơi chứng khoán ở VN thì Amibroker là phần mềm cần phải biết và học thuộc lòng. Đánh chung thì giao diện thân thiện, đpẹ, được tích hợp nhiều tiện lợi, khả năng hỗ trợ cho người dùng ở mức maxium.
Cấu hình gọn nhẹ, tải ứng dụng khá đơn giản, nhà đầu tư có thể tự code và xây dựng cho mình hệ thống giao dịch của cá nhân. Đối với người mới chưa biết gì thì để sử dụng tool này cũng hơi vất, chúng tôi sẽ có bài viết hướng dẫn sau này.
5.2. Fireant
Fireant.vn là công cụ phân tích online giúp nhà đầu tư không cần phải tải về và cài đặt trên máy. Cung cấp biểu đồ các mã cố phiếu đang giao dịch trên sàn HOSE, HNX, UPCOM. Khả năng thông kê rất chi tiết khớp lệnh trong phiên của từng mã cổ phiếu.
Fireant có phiên bản PRO cho phép tạo lịch sự kiện và phân tích nhiều mã cùng lúc. Fireant được Trading View cung cấp nhưng đã được nâng cấp và tối ưu đầy đủ mọi tính năng để giúp người dùng sử dụng phiên bản nào khác nữa vẫn có thể theo dõi các chỉ số cần thiết.
5.3. MetaStock
Metastock với lịch hơn 30 năm ứng dụng phần mềm phân tích kỹ thuật được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Ưu điểm thích hợp với mới bắt đầu hoăc chuyên sâu đều có những tính năng phù hợp nhất. Tuy nhiên, ở thị trường VN thì MetaStock vẫn sắp sau Amibroker nhiều.
6. 8 cuốn sách chứng khoán phái sinh
8 cuốn sách dưới đây dành cho người mới bắt đầu lẫn nhà đầu tư lâu năm bạn nên sở hữu một trong chúng.
4 cuốn Sách dành cho người mới bắt đầu
- Nhà Đầu Tư Thông Minh Tác giả: Benjamin Graham.
- Cuộc Nổi Dậy Ở Phố Wall Tác giả: Michael Lewis.
- Làm Giàu Qua Chứng Khoán Tác giả: William J. O’Neil.
- Đánh Bại Phố Wall Tác giả: Peter Lynch.
- Bán Khống Tác giả: Michael Lewis.
3 cuốn Sách dành cho nhà đầu tư có kinh nghiệm
- Tâm Lý Thị Trường Chứng Khoán Tác giả: George Charles Selden
- Đô-la Hay Lá Nho Tác giả: Charles Wheelan
- Phù Thủy Sàn Chứng Khoán Thế Hệ Mới Tác giả: Jack D Schwager.
7. Khóa học chứng khoán phái sinh
SRTC -Trung tâm nghiên cứu khoa học và đào tạo chứng khoán
- Trụ sở chính: Địa chỉ: 234 Lương Thế Vinh, Phường Trung Văn, Quận Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Tp. Hồ Chí Minh: số 264B Lê Văn Sỹ, Phường 14, Quận 3, Tp.HCM
CFE – Trung tâm Sáng tạo Tài chính
- Thời gian học: 10 buổi. Tối thứ 2 và thứ 4 hoặc thứ 3 và thứ 5 hàng tuần.
- Địa điểm đăng ký: Số 15 Pasteur, P.Nguyễn Thái Bình, Quận 1, Tp.HCM.
- Địa điểm học: Số 68 Võ Thị Sáu, Quận 1, TP.HCM.
Vietstock
- Học phí: 4,500,000 đồng/học viên
- Số lượng: 05 buổi
- Thời gian: Học vào tối 3,5 hàng tuần từ 18h30 đến 20h30.
- Địa điểm học: 81/10B Hồ Văn Huê, Phường 9, Quận Phú Nhuận, TPHCM
Da Vinci
- TP.HCM: Lầu 5, Tòa nhà 216 Trần Não, phường Bình An, Quận 2
- Hà Nội: Tầng 2 tòa nhà MIL GROUP, số 24 phố Trung Yên 9, Trung Hòa, Cầu Giấy
- Đà Nẵng: 79 Ỷ Lan Nguyên Phi, phường Hòa Cường Bắc, quận Hải Châu
KSS phối hợp cùng TT. TV BD Ngân Hàng Chứng Khoán- Khoa Ngân Hàng – ĐH Kinh Tế Tp.HCM
- Học phí: 7.000.000/khóa
- ĐỊA ĐIỂM HỌC: ĐH Kinh Tế Tp.HCM, Số 36 Đào Duy Từ, P5, Q.10, TP. HCM
Và còn nhiều tổ chức, công ty, tổ chức, cá nhân đào tạo khác bạn có thể tham khảo như: CED, APEC, học viện APT, …
Hy vọng những thông tin mà chúng tôi mới chia sẻ bên trên sẽ giúp bạn có câu trả lời cho câu hỏi “Chứng khoán phái sinh là gì? Hướng dẫn cách chơi và kinh nghiệm dành cho người mới A-Z”. Nếu bạn cần tư vấn về chứng khoán phái sinh có thể theo dõi website HoTroVay.Vn của chúng tôi để tham khảo các thông tin tư vấn hữu ích hơn nhé!