Bán khống là gì? Cần lưu ý gì trước khi tham gia bán khống

Bán khống là gì? Chắc hẳn ở đâu đó bạn đã nghe qua về thuật ngữ này rồi. Đặc biệt là những ai đã từng tham gia vào thị trường chứng khoán, forex, binary option. Bài viết này mình sẽ nói một cách chi tiết và đơn giản nhất có thể để bạn dễ hình dung bán khống là gì?

1. Bán khống là gì?

Bán khống được hiểu là một hành động kiếm lợi nhuận từ việc nhận định được thị trường đang có dấu hiệu đi xuống. Người bán khống không sở hữu cổ phiếu, trái phiếu, hàng hoá nhưng có thể vay mượn đi bán, sau đó chờ giá xuống và mua chúng trả lại cho chủ nợ.

Khoảng giá chênh lệch giữa lúc bán và lúc mua lại là khoản tiền lợi nhuận của người bán khống. Đương nhiên, là phải trả lãi suất và các chi phí phát sinh khi tham gia giao dịch bán khống trên thị trường. Tiếng Anh bán khống là Short Selling.

Để dễ hình dung hơn, mình sẽ lấy cho các bạn một vài giao dịch thực tế:

2. Ví dụ thực tế về bán khống

2.1. Ví dụ về bán khống vàng

Các bà già xưa thường có sở thích cất giữ vàng hơn là gửi tiết kiệm ngân hàng. Giả sử bạn có một bà nội/ngoại có rất nhiều vàng trong hũ. Tuy nhiên, bằng nhận định phân tích thị trường cung cầu cũng như 20 năm mài sách. Bạn dự đoán được rằng giá vàng sẽ giảm từ 45 triệu/lượng xuống còn 40 triệu/lượng.

Thế là bạn quyết định mượn bà của bạn 10 cây vàng, sau đó mang đi bán bạn thu về được 450 triệu. Sau 1 tháng, giá vàng ở thị trường giảm xuống còn 40 triệu/lượng. Bạn mang tiền đó đi mua lại 10 cây vàng với số tiền là 400 triệu để trả lại cho bà nội. Bạn bỏ túi 50 triệu đồng.

Cái bạn vừa làm ở trên được gọi là bán khống. Thực tế trên thị trường là bạn mượn vàng của sàn giao dịch và có ký quỹ nữa.

2.2. Ví dụ về bán khống chứng khoán

Trong chứng khoán sẽ có nhiều loại tài sản khác nhau nhưng mình sẽ lấy cổ phiếu của Công Ty Cổ Phần Tập Đoàn Vingroup (Mã chứng khoán: VIC) trên thị trường chứng khoán Việt Nam cho các bạn dễ hình dung nhé.

Giá của cổ phiếu VIC hiện tại là 97.000 đ/cổ. Bạn dự đoán rằng giá của VIC sẽ giảm sâu xuống còn 70.000 đồng/cổ. Nhưng tiếc là bạn không sở hữu bất kỳ cổ phiếu nào của tập đoàn này. Thế là bạn liên hệ để mượn sàn chứng khoán một 10.000 cổ phiếu sau khi thoả thuận xong phí, lãi suất và ký quỹ.

Chỉ mượn trên danh nghĩa thôi nhé chứ không chuyện chuyển cổ phiếu đó qua cho bạn đâu. Bạn đặt lệnh SELL trên thị trường (lệnh này có nghĩa là bán). Sau 38 ngày thì giá của VIC giảm xuống còn 70.000 đồng/cổ thật, bạn chốt lời lệnh giao dịch đó và thu về được 270 triệu. Con số này đực tính như thế nào?

Lợi nhuận = (97.000 – 70.000) x 10.000 cổ = 270.000.000 đồng

Mình mô phỏng vậy thôi chứ ở thị trường chứng khoán cơ bản ở Việt Nam chưa cho phép các nhà đầu tư thực hiện bán khống.

Thị trường bán khống không bị giới hạn trong chứng khoán và vàng mà bạn có thể giao dịch bán khống các loại tài sản khác như tỷ giá, crypto, hàng hoá…

3. Những lợi ích của việc bán khống

• Bán khống có thể giúp bạn tham gia thị trường mà không cần phải sở hữu tài sản đó.
• Nếu như ở thị trường chứng khoán cơ sở thì nhà đầu tư chỉ có thể tìm kiếm lợi nhuận khi nhận thấy tiềm năng tăng giá của nó. Tuy nhiên, với bán khống thì ngược lại bạn có thể có lợi nhuận nếu như nhìn ra được chiều hướng giảm của một tài sản nào đó.
• Nếu bạn có dùng đòn bẩy thì bạn có thể bắt đầu với một số vốn nhỏ nhưng có thể kiếm được lợi nhuận lớn hơn khả năng tài chính của bạn.
• Gia tăng tính thanh khoản cho thị trường chứng khoán, tạo được sự canh tranh giá trong các giao dịch mua và bán trên thị trường.

4. Các bước bắt đầu để thực hiện giao dịch bán khống

4.1. Bước 1: Mở tài khoản tại một sàn giao dịch

Hãy tìm đến một sàn giao dịch uy tín và mở một tài khoản tại đó. Bạn có thể mở tài khoản thông qua một đại lý môi giới chứng khoán.

4.2. Bước 2: Phân tích thị trường

Khi mới mở tài khoản, hãy tập ngồi và quan sát sự biến động của thị trường trong vòng 1 tuần. Bạn có thể đặt lệnh với tài khoản demo hoặc tự đặt trong đầu để xem kết quả như thế nào. Sau khi có nhiều kinh nghiệm rồi hẵn bắt đầu với bước 3. Nếu bạn đã có kinh nghiệm phân tích nhận định rồi thì có thể qua bước này.

4.3. Bước 3: Bắt đầu thực hiện lệnh bán khống

Mở một vị thế bán trên thị trường. Khi bạn mở một vị thế bán tức là bạn đang mượn tài sản của sàn để giao dịch. Để có thể mượn được thì bạn phải có tài khoản ký quỹ.

4.4. Bước 4: Đóng giao dịch bán khống

Nếu thị trường đi xuống có nghĩa rằng nhận định của bạn đã đúng và đóng giao dịch này lại. Lúc này, đồng nghĩa rằng bạn đang thực hiện giao dịch mua lại để trả lại số tài sản (cổ phiếu, trái phiếu, hàng hoá…) để trả lại cho sàn.

5. Những rủi ro của việc bán khống và lưu ý cho người mới

• Bạn không sở hữu tài sản đó, cổ phiếu đó nên bạn không nhận được bất kỳ đặc quyền nào của cổ đông cả.
• Mọi sự lý tưởng đều quyết định ở việc bạn nhận định đúng về thị trường. Nếu bạn nhận định thị trường đi xuống nhưng thực tế nó lại đi lên thì mọi thứ đều trở nên vô nghĩa. Tức là bạn đang bị thua lỗ rồi đấy.
• Nếu bạn dùng đòn bẩy thì rủi ro sẽ càng lớn với mỗi một biến động giá của tài sản mà bạn bán khống.
• Về bản chất thì sàn giao dịch vẫn là người quyết định cuối cùng. Nếu như thị trường không có chiều hướng giảm, sàn giao dịch nếu nhận thấy tài khoản của bạn không đủ để duy trì thì buộc phải thu hồi vị thế của bạn. Cho dù tài khoản bạn đang là âm.

6. Tại Việt Nam, bán khống có hợp pháp hay không?

Không. Tại Việt Nam vẫn chưa hợp thức hoá kiểu đầu tư bán khống mặt dù nó hợp pháp tại rất nhiều quốc gia. Để có thể tham gia vào thị trường bán khống bạn có thể tạo tài khoản tại các sàn giao dịch nước ngoài cho phép hoạt động về chứng khoán phái sinh như hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn.

Trong thị trường chứng khoán phái sinh, Việt Nam chỉ mới cho phép Hợp đồng tương lai được hoạt động. Tuy nhiên, cũng chỉ giới hạn danh mục đầu tư VN30 và HNX30. Đây cũng là giai đoạn trên trước khi hợp thức hoá tất cả các sản phẩm trong chứng khoán phái sinh.

Bạn có thể tìm hiểu các kênh đầu tư uy tín tại: Đầu tư tài chính

7. Có nên tham gia đầu tư kiếm tiền từ việc bán khống không?

Bán khống cũng là một cách kiếm tiền chân chính dành cho những chuyên gia trong thị trường tài chính. Tuy nhiên, có một khó khăn nhất dành cho người mới khi đầu tư bán khống là không biết lựa chọn sàn giao dịch nào uy tín.

Bản thân mình thì hay giao dịch trên sàn IQ Option, mình cũng từng có viết một bài để nói rõ lý do tại sao mình chọn IQ thay vì các nền tảng giao dịch khác như MT4 chẳng hạn.

Mong là sau bài viết này, các bạn có thể hiểu được bán khống là gì? Lưu ý là trước khi bắt đầu đầu tư cái gì cũng nên tìm hiểu cho thật kỹ rồi hẵn xuống tiền bạn nhé. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào bạn có thể để lại bình luận bên dưới nhé.