Tỷ Giá Hối Đoái Là Gì? Phân Loại Và Vai Trò Đối Với Nền Kinh Tế
Tỷ giá hối đoái là gì được không ít người quan tâm tìm hiểu hiện nay? Bài viết dưới đâyHoTroVay.Vn giới thiệu đến các bạn tỷ giá hối đoái, cách phân loại và những nhân tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái.
1. Tỷ Giá Hối Đoái Là Gì?
Tỷ giá hối đoái chính là tỷ giá của đồng tiền này khi quy đổi sang đồng tiền khác, hiểu đơn giản hơn là việc quy đổi của 2 loại tiền tệ. Theo Luật ngân hàng nhà nước Việt Nam quy định tỷ giá hối đoái là tỷ lê giá trị của đồng Việt Nam với đồng tiền nước ngoài.
Tỷ giá hối đoái do cung cầu ngoại tệ quy định, có sự điều tiết của Ngân hàng Nhà nước nhằm đảm bảo minh bạch và bền vững của thị trường tiền tệ.
2. Phân Loại Tỷ Giá Hối Đoái
Thị trường hối đoái có các tỷ giá khác nhau, đây là một số mẹo phân chia tỷ giá hối đoái như sau:
2.1. Căn Cứ Vào Giá Trị Tỷ Giá
Tỷ giá hối đoái danh nghĩa: là tỷ giá của tiền tệ được biểu hiện qua giá hiện tại, không tính đến bất cứ ảnh hưởng nào từ lạm phát.
Tỷ giá hối đoái thực: là tỷ giá có tính tới tác động của lạm phát hay sức mua của cặp tiền tệ, phản ánh giá cả sản phẩm tương quan bán ra nước ngoài hay hàng tiêu thụ trong nước. Tỷ giá này cũng đại diện cho khả năng cạnh tranh quốc tế của quốc gia đó.
2.2. Căn Cứ Vào Phương Thức Chuyển Ngoại Hối
Tỷ giá điện hối: là tỷ giá được niêm yết ở ngân hàng, là tỷ giá chuyển ngoại hối bằng điện. Tỷ giá điện hối chính là tỷ giá cơ sở nhằm xác định những loại tỷ giá khác.
Tỷ giá thư hối: là tỷ giá chuyển ngoại hối bằng thư, tỷ giá điện hối cũng cao hơn tỷ giá thư hối.
2.3. Căn Cứ Vào Thời Điểm Giao Dịch Ngoại Hối
Tỷ giá mua: Là tỷ giá do ngân hàng mua ngoại hối vào.
Tỷ giá bán: Là tỷ giá do ngân hàng bán ngoại hối ra.
Tỷ giá mua có thể thấp hơn tỷ giá thành cùng khoản chênh lệnh, đó là doanh số kinh doanh ngoại hối của ngân hàng.
2.4. Căn Cứ Vào Kỳ Hạn Thanh Toán
Tỷ giá giao ngay :đây là tỷ giá do tổ chức tín dụng yết giá ở thời điểm giao dịch hay do 2 bên thỏa thuận nhưng cần đảm bảo biểu đồ do Ngân hàng nhà nước quy định. Việc thanh toán giữa các bên cần được thực hiện trong 2 ngày làm việc tiếp theo, sau ngày cam kết mua/bán.
Tỷ giá giao dịch kỳ hạn: là tỷ giá giao dịch của tổ chức tín dụng tự tính toán, thỏa thuận với nhau tuy nhiên cần đảm bảo ở biên độ quy định về tỷ giá kỳ hạn hiện hành của ngân hàng nhà nước ở thời điểm ký hợp đồng.
2.5. Căn Cứ Vào Đối Tượng Xác Định Tỷ Giá
Tỷ giá chính thức: là tỷ giá do ngân hàng trung ương đưa ra, trên cơ sở tỷ giá này ngân hàng thương mại hay tổ chức tín dụng ấn định tỷ giá kinh doanh ngoại tệ giao ngay có kỳ hạn, hoán đổi.
Tỷ giá thị trường: là tỷ giá tạo dựng với cơ sở là liên kết cung cầu của thị trường hối đoái.
2.6. Tỷ Giá Hối Đoái Song Phương
Tỷ giá hối đoái song phương: là giá của đồng tiền với đồng tiền nước khác chưa tính tới lạm phát của hai nước.
2.7. Tỷ Giá Hối Đoái Hiệu Dụng
Tỷ giá hối đoái hiệu dụng là tỷ giá danh nghĩa đa phương hay là tỷ giá danh nghĩa hiệu dụng.
3. Chế Độ Tỷ Giá Hối Đoái Là Gì?
Chế độ tỷ giá hối đoái là phương pháp một quốc gia cai quản đồng tiền của mình liên quan đến các đồng tiền nước ngoài và thống trị thị trường ngoại hối. Chế độ tỷ giá hối đoái ở mỗi nước và mỗi thời kỳ có thể không giống nhau.
4. Các Loại Chế Độ Tỷ Giá Hối Đoái Hiện Nay
Hiện nay có một số chế độ tỷ giá hối đoái như:
4.1. Tỷ Giá Hối Đoái Thả Nổi
Đây là một chế độ mà trị giá của một đồng tiền được dao động trên đối tượng ngoại hối. Đồng tiền dùng tỷ giá thả nổi được gọi là đồng tiền thả nổi.
4.2. Tỷ Giá Hối Đoái Cố Định
Là một kiểu chế độ tỷ giá hối đoái mà trị giá của đồng tiền được gắn với trị giá của một đồng tiền khác hay với một đơn vị đo lường khác như vàng chẳng hạn.
4.3. Tỷ Giá Hối Đoái Thả Nổi Có Điều Tiết
Tỷ giá thả nổi có điều tiết là chế độ tỷ giá hối đoái nằm giữa hai chế độ thả nổi với cố định. Dù lý thuyết nói chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi tốt hơn, nhưng thực tế không có một đồng tiền nào được thả nổi hoàn toàn, bởi nó không ổn định.
5. Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Tỷ Giá Hối Đoái
Có thể kể đến một số yếu tố ảnh hưởng tới tỷ giá hối đoái như:
5.1. Yếu Tố Lạm Phát
Cải thiện lạm phát có thể ảnh hưởng tới hoạt động thương mại quốc tế, tác động tới cung cầu ngoại tệ, khiến tỷ giá thay đổi.
5.2. Lãi Suất
Lãi suất ảnh hưởng khá lớn đến những hoạt động đầu tư chứng khoán nước ngoài, ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái.
5.3. Thu Nhập
Tác động trực tiếp: thu nhập quốc gia tăng thì dân số sẽ mong muốn tiêu dùng hàng nhập khẩu nên việc dùng ngoại tệ tăng khiến tỷ giá tăng.
Ảnh hưởng gián tiếp: thu nhập cao, người dân sẽ tăng mức chi tiêu trong nước làm cho % lạm phát cao, do đó tỷ giá tăng.
5.4. Trao Đổi Thương Mại
Tình cảnh phát triển kinh tế: nếu giá hàng hóa xuất khẩu cao hơn giá hàng hóa nhập khẩu sẽ khiến đồng nội tệ tăng làm giảm tỷ giá. Nếu tốc độ tăng nhập khẩu cao hơn tăng xuất khẩu thì cán cân thương mại giảm làm tỷ giá hối đoái tăng.
Cán cân thanh toán: cán cân thanh toán quốc tế cao sẽ khiến ngoại tệ tăng, nội tệ giảm nên tỷ giá hối đoái tăng, ngược lại sẽ làm tỷ giá giảm đi.
6. Phương Pháp Xác Định Tỷ Giá Hối Đoái Là Gì?
Có thể xác định tỷ giá hối đoái bằng các phương pháp sau đây:
6.1. Xác Định Dựa Trên Cơ Sở Ngang Giá Vàng
Tức là so sánh hàm lượng vàng của 2 đồng tiền với nhau.
6.2. Xác Định Dựa Trên Cơ Sở Cân Bằng Sức Mua
Phương pháp này căn cứ vào việc so sánh sức mua của 2 đồng tiền.
7. Vai Trò Của Tỷ Giá Hối Đoái Đối Với Nền Kinh Tế
Tỷ giá hối đoái đóng một vai trò quan trọng với nền kinh tế. Có thể kể tới các chức năng của nó như:
- Là công cụ so sánh giá trị nội tệ và ngoại tệ.
- So sánh giá cả hàng hóa trong nước với giá hàng hóa nước ngoài.
- So sánh năng suất lao động trong nước và lao động nước ngoài.
8. Kết Luận
Bài viết trên đây đã giúp bạn lý giải được tỷ giá hối đoái là gì? Đồng thời cũng giúp bạn thấy được sự ảnh hưởng sâu sắc và mạnh mẽ của nó tới kinh tế đối ngoại, tăng trưởng kinh tế, cán cân thanh toán. Hiểu rõ vai trò của tỷ giá hối đoái giúp đưa ra các giải pháp ổn định nền kinh tế.
